دانلود مقاله در مورد قواي نفس انسان از منظر فلاسفه اسلامي
دسته بندي :
مقاله »
مقالات فارسی مختلف
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 151 صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
1
مقدمه
شناخت انسان يكي از مسائلي است كه ذهن متفكران را از گذشته تا به حال به خود مشغول كرده است. اهميت اين بحث، تا بدان حد است كه فلاسفه، بخشي از مباحث خود را بدين موضوع، اختصاص داده‌اند. اين تحقيق نيز بر آن است تا گامي براي شناخت بيشتر اشرف مخلوقات يعني انسان بردارد و به بررسي قواي نفس انسان بپردازد در اين تحقيق نظرات چهار فيلسوف بزرگ اسلامي يعني ملاصدرا شيرازي، ابن سينا، سهروردي و فارابي مورد بررسي قرار گرفته و وجوه تمايز اين نظرات، تبيين خواهد شد. مسئله قواي نفس از آنجاييكه جنبة معرفت شناسي نسبت به انسان و ديگر موجودات دارد، از زمان‌هاي گذشته مورد توجه بوده به طوريكه ارسطو، در كتاب نفس خود، در اين‌باره سخن گفته، همچنين فارابي، در كتاب سياسه المدنيه خود به اين موضوع پرداخته، ابن سينا نيز در كتاب اشارات و تنبيهات و كتاب شفايش و ملاصدرا در كتاب مهم اسفارش، بخش مهمي را به مسئله قواي نفس اختصاص داده‌اند. اما سؤالاتي كه حول اين موضوع مطرح مي‌شوند عبارتند از: 1ـ قوه در اصطلاح عام و در اصطلاح فلاسفه و در حيطة معرفت نفس به چه معني است؟ 2ـ آيا قواي نفس انسان متعددند؟ 3ـ ملاك تعدد قوا چيست؟ 4ـ رابطة نفس و قوا چگونه است؟ 5ـ آيا با تعدد قواي نفس، نفس هم متعدد مي شود؟ 6ـ نفس حيواني و نباتي داراي چه قوايي هستند؟ 7ـ آيا انسان هم به عنوان برترين موجود و اشرف مخلوقات، قواي موجود در نفوس حيواني و نباتي را داراست؟ در اين صورت وجه اختلاف انسان با نبات و حيوان در چيست؟ اينها سؤالات اصلي و مهم حول موضوع قواي نفس مي‌باشند كه در اين تحقيق سعي بر آن است كه به آنها پاسخ داده شود. اما مطالبي كه در اين تحقيق آمده است عبارتند از:
بخش اول، كلياتي را در مورد نفس بيان مي‌كند كه شامل تعريف نفس، بررسي ماهيت نفس و اثبات وجود نفس مي‌باشد.
اما بخش دوم، به تعريف قوه پرداخته و ملاك تعدد قوا را مورد بررسي قرار مي‌دهد.
2
در بخش سوم، قواي نفس نباتي شرح داده مي‌شود و در بخش چهارم، قواي نفس حيواني مورد بحث واقع مي‌شود و در بخش آخر، قواي نفس انساني كه كاملترين موجود است، مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
كليد واژه‌هاي اين تحقيق عبارتند از: نفس، قوا، نفس نباتي، نفس حيواني، نفس ناطقه انساني، قوه غاذيه، قوه ناميه، قوه مولده، مشاعر باطني، مشاعر ظاهري، قواي محركه، قواي مدركه، قواي عاقله، عقل نظري و عقل عملي.
در اين تحقيق سعي شده است كه به منابع دست اول و كتب اصلي اين چهار فيلسوف بزرگ مراجعه شود روش گردآوري مطالب، روش كتابخانه‌اي است و مهمترين مركز مراجعه محقق براي استفاده از كتب، كتابخانه دانشگاه امام صادق (ع) بوده است. روش تحقيق توصيفي ـ ارزشيابي و مقايسه‌اي است و نوع تحقيق بنيادي و نظري است. در انتها لازم است كه از زحمات استاد بزرگوار، سركار خانم ذوالحسني كه اينجانب را در انجام اين تحقيق ياري بسيار فرموده‌اند، نهايت تشكر را داشته باشم.
3
بخش اول:
كليات
4
موضوع نفس يكي از مباح مهم فلسفي است كه دانشمندان يوناني و فلاسفه اسلامي دربارة آن به گفت و گو پرداخته‌اند؛ به طوريكه علم‌النفس و شناخت خود يكي از بحث‌هاي حكمت مشاء و اشراق و حكمت متعاليه است: ابن سينا، بحث نفس را در حكمت طبيعي بيان كرده و علت اين امر را چنين ابراز كرده است: «ذات حيوان و نبات از دو چيز مركب است: نفس كه صورت محسوب مي‌شود و جسم كه ماده به شمار مي‌رود و به خاطر علاقة نفس به بدن جهت تدبير و تكميل، موضوع نفس جزء طبيعيات قرار داده شده است.( - فلسفة اسلام در شرق، ص 465.
) اما سهروردي، بحث نفس شناسي را در الهيات مطرح كرده كه مبين نگاه ويژة او به نفس است. علم‌النفس سهروردي را نمي‌توان از اصل اساسي حكمت اشراق كه بحث ارباب انواع و مثل افلاطوني است جدا دانست. زيرا در اين نگاه نفس آغاز ملكوتي دارد و با آن آغاز ملكوتي و مراتب طوليه و غرضيه است كه تمام فعليات و ظهورات و تجليات در اين جهان و حتي فيض‌هايي كه به نفس مي‌رسد را مي‌توان توجيه كرد.( - عرفان در حكمت اشراق، ص 99 و 98.
)
اما صدر المتألهين بر خلاف پيشينيان، فلسفة خويش را در چهار بخش امور عامّه، طبيعيات، الهيات به معني الاخص و علم النفس عرضه كرد و بدين ترتيب، با تأسيس يك بخش مستقل، تمام مباحث مربوط به نفس را در كنار هم گرد آورد.( - شرح ج هشتم اسفار اربعه، ج1، صص 26 و 27.
)
نفس در اصطلاح فلسفي، شامل نفس انساني، حيواني و نباتي مي‌شود كه در اين تحقيق نيز نفس در همين معناي عام به كار برده مي‌شود.