تحقیق تفسیر المیزان سوره نساء 44 ص ( ورد)

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 35 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏........................‏...............................................‏.........‏............. &‏ 1
‏تفسیر ‏سوره‏ ‏نساء
‏آیه 1
‏بيان‏ ‏آيه
‏بطورى‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏همين‏ ‏آيه‏ (‏كه‏ ‏اولين‏ ‏آيه‏ ‏اين‏ ‏سوره‏ ‏است‏ ) ‏برمى‏ ‏آيد‏ ‏سوره‏ ‏نساء‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏بيان‏ ‏احكام‏ ‏زناشوئى‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏از‏ ‏قبيل‏ ‏اينكه‏ : ((‏چند‏ ‏همسر‏ ‏مى‏ ‏توان‏ ‏گرفت‏ ))‏،‏ ((‏با‏ ‏چه‏ ‏كسانى‏ ‏نمى‏ ‏توان‏ ‏ازدواج‏ ‏كرد‏)) ‏و‏... ‏و‏ ‏نيز‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏بيان‏ ‏احكام‏ ‏ارث‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏خلال‏ ‏آياتش‏ ‏امورى‏ ‏ديگر‏ ‏نيز‏ ‏ذكر‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏نظير‏ ‏احكامى‏ ‏از‏ ‏نماز،‏ ‏جهاد،‏ ‏شهادات‏ ‏،‏ ‏تجارت‏ ‏و‏ ‏غيره‏ ‏و‏ ‏مختصرى‏ ‏هم‏ ‏درباره‏ ‏اهل‏ ‏كتاب‏ ‏سخن‏ ‏رفته‏ ‏است‏ .
‏و‏ ‏مضامين‏ ‏آياتش‏ ‏شهادت‏ ‏مى‏ ‏دهد‏ ‏بر‏ ‏اينكه‏ ‏اين‏ ‏سوره‏ ‏در‏ ‏مدينه‏ ‏و‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏هجرت‏ ‏نازل‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏ظاهر‏ ‏آنها‏ ‏بر‏ ‏مى‏ ‏آيد‏ ‏كه‏ ‏يك‏ ‏باره‏ ‏نازل‏ ‏نشده‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏هر‏ ‏چند‏ ‏كه‏ ‏غالب‏ ‏آيات‏ ‏آن‏ ‏بى‏ ‏ارتباط‏ ‏به‏ ‏هم‏ ‏نيستند‏.
‏و‏ ‏اما‏ ‏آيه‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏با‏ ‏چند‏ ‏آيه‏ ‏بعدش‏ ‏كه‏ ‏متعرض‏ ‏حال‏ ‏يتيمان‏ ‏و‏ ‏زنان‏ ‏است‏ ‏فى‏ ‏نفسه‏ ‏به‏ ‏منزله‏ ‏زمينه‏ ‏چينى‏ ‏براى‏ ‏مسائل‏ ‏ارث‏ ‏و‏ ‏محارم‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏بزودى‏ ‏متعرض‏ ‏آن‏ ‏خواهد‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏اما‏ ‏عدد‏ ‏زوجات‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏آيه‏ ‏سوم‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏سخن‏ ‏رفته‏ ‏هر‏ ‏چند‏ ‏كه‏ ‏مساءله‏ ‏زوجات‏ ‏از‏ ‏امهات‏ ‏مسائل‏ ‏سوره‏ ‏است‏ ‏اما‏ ‏آيه‏ ‏شريفه‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏طفيلى‏ ‏و‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏كلام‏ ‏ذكر‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏كلامى‏ ‏كه‏ ‏گفتيم‏ ‏جنبه‏ ‏مقدمه‏ ‏و‏ ‏زمينه‏ ‏چينى‏ ‏دارد‏.
‏يَأَيهَا‏ ‏النَّاس‏ ‏اتَّقُوا‏ ‏رَبَّكُمُ‏...
‏در‏ ‏اين‏ ‏آيه‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏مردم‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏تقوا‏ ‏و‏ ‏پروا‏ ‏داشتن‏ ‏از‏ ‏پروردگار‏ ‏خويش‏ ‍ ‏دعوت‏ ‏كند،‏ ‏مردمى‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏اصل‏ ‏انسانيت‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏حقيقت‏ ‏بشريت‏ ‏با‏ ‏هم‏ ‏متحدند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏حقيقت‏ ‏بين‏ ‏زنشان‏ ‏و‏ ‏مردشان‏ ‏،‏ ‏صغيرشان‏ ‏و‏ ‏كبيرشان‏ ‏،‏ ‏عاجزشان‏ ‏و‏ ‏نيرومندشان‏ ‏،‏ ‏فرقى‏ ‏نيست‏ ‏،‏ ‏دعوت‏ ‏كند‏ ‏تا‏ ‏مردم‏ ‏درباره‏ ‏خويش‏ ‏به‏ ‏اين‏ ‏بى‏ ‏تفاوتى‏ ‏پى‏ ‏ببرند‏ ‏تا‏ ‏ديگر‏ ‏مرد‏ ‏به‏ ‏زن‏ ‏و‏ ‏كبير‏ ‏به‏ ‏صغير‏ ‏ظلم‏ ‏نكند‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏ظلم‏ ‏خود‏ ‏مجتمعى‏ ‏را‏ ‏كه‏ ‏خداوند‏ ‏آنان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏داشتن‏ ‏آن‏ ‏اجتماع‏ ‏هدايت‏ ‏نموده‏ ‏آلوده‏ ‏نسازند،‏ ‏اجتماعى‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏منظور‏ ‏تتميم‏ ‏سعادتشان‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏احكام‏ ‏و‏ ‏قوانين‏ ‏نجات‏ ‏بخش‏ ‏تشكيل‏ ‏شده‏ ‏مجتمعى‏ ‏كه‏ ‏خداى‏ ‏عزوجل‏ ‏آنان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏تاءسيس‏ ‏آن‏ ‏ملهم‏ ‏نمود،‏ ‏تا‏ ‏راه‏ ‏زندگيشان‏ ‏را‏ ‏هموار‏ ‏و‏ ‏آسان‏ ‏كند‏ ‏همچنين‏ ‏هستى‏ ‏و‏ ‏بقاى‏ ‏فرد‏ ‏فرد‏ ‏و‏ ‏مجموعشان‏ ‏را‏ ‏حفظ‏ ‏فرمايد‏.
‏از‏ ‏همين‏ ‏جا‏ ‏روشن‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏كه‏ ‏چرا‏ ‏در‏ ‏آيه‏ ‏شريفه‏ ‏،‏ ‏خطاب‏ ‏را‏ ‏متوجه‏ ‏ناس‏ ‍ (‏همه‏ ‏مردم‏ ) ‏كرد‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏به‏ ‏خصوص‏ ‏مؤ‏ ‏منين‏ ‏و‏ ‏نيز‏ ‏چرا‏ ‏فرمان‏ ((‏اتقوا‏)) ‏را‏ ‏مقيد‏ ‏به‏ ‏قيد‏ ((‏ربكم‏ )) ‏كرد‏ ‏و‏ ‏نفرمود‏: ((‏اتقوا‏ ‏الله‏ ‏از‏ ((‏خدا‏)) ‏پروا‏ ‏كنيد‏))‏،‏ ‏بلكه‏ ‏فرمود‏: (‏از‏ ‏پروردگار‏ ‏خود‏
‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏........................‏...............................................‏.........‏............. &‏ 2
‏پروا‏ ‏كنيد‏) ‏چون‏ ‏صفتى‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏خدا‏ ‏به‏ ‏ياد‏ ‏بشر‏ ‏انداخت‏ (‏كه‏ ‏همه‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏يك‏ ‏نفر‏ ‏خلق‏ ‏كرده‏ ) ‏صفتى‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏پر‏ ‏و‏ ‏بال‏ ‏آن‏ ‏تمامى‏ ‏افراد‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏گيرد‏ ‏و‏ ‏اختصاصى‏ ‏به‏ ‏مؤ‏ ‏منين‏ ‏ندارد‏ ‏و‏ ‏اين‏ ‏صفت‏ ‏خود‏ ‏يكى‏ ‏از‏ ‏آثار‏ ‏ربوبيت‏ ‏او‏ ‏است‏ ‏چون‏ ‏منشاءش‏ ((‏ربوبيت‏ )) ‏خدا‏ ‏يعنى‏ ‏تدبير‏ ‏و‏ ‏تكميل‏ ‏است‏ ‏نه‏ ((‏الوهيت‏ )) ‏او‏.
‏و‏ ‏اما‏ ‏اين‏ ‏كه‏ ‏فرمود‏: ((‏خدائى‏ ‏كه‏ ‏شما‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏يك‏ ‏نفس‏ ‏آفريد‏))‏،‏ ‏منظور‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ )) ‏به‏ ‏طورى‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏لغت‏ ‏برمى‏ ‏آيد‏ ‏عين‏ ‏هر‏ ‏چيز‏ ‏است‏ ‏مثلا‏ ‏مى‏ ‏گويند‏: ((‏جائنى‏ ‏فلان‏ ‏نفسه‏ ‏فلانى‏ ‏خودش‏ ‏نزد‏ ‏من‏ ‏آمد‏)) ‏در‏ ‏اينجا‏ ‏منظور‏ ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏عين‏ ‏او‏ ‏آمد‏. ‏البته‏ ‏منشاء‏ ‏اينكه‏ ‏دو‏ ‏كلمه‏ ((‏نفس‏ )) ‏و‏ ((‏عين‏ )) ‏متعين‏ ‏در‏ ‏معناى‏ ((‏چيزى‏ ‏كه‏ ‏بوسيله‏ ‏آن‏ ‏شى‏ ‏ء،‏ ‏شى‏ ‏ء‏ ‏مى‏ ‏شود‏)) ‏باشد،‏ ‏مختلف‏ ‏است‏ .
‏و‏ ‏نفس‏ ‏چيزى‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏انسان‏ ‏بواسطه‏ ‏آن‏ ‏انسان‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏آن‏ ‏عبارت‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏مجموع‏ ‏روح‏ ‏و‏ ‏جسم‏ ‏در‏ ‏دنيا‏ ‏و‏ ‏روح‏ ‏به‏ ‏تنهائى‏ ‏در‏ ‏زندگى‏ ‏برزخ‏ ‏كه‏ ‏بحث‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏باره‏ ‏در‏ ‏ذيل‏ ‏آيه‏ : ((‏و‏ ‏لا‏ ‏تقولوا‏ ‏لمن‏ ‏يقتل‏ ‏فى‏ ‏سبيل‏ ‏الله‏ ‏اموات‏ ...)) ‏گذشت‏ .
‏مراد‏ ‏از‏ ‏نفس‏ ‏واحده‏ ‏و‏ ‏زوج‏ ‏او‏ ‏كه‏ ‏انسان‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏آفريده‏ ‏شده‏ ‏است
‏و‏ ‏از‏ ‏ظاهر‏ ‏سياق‏ ‏برمى‏ ‏آيد‏ ‏كه‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏آدم‏ (‏عليه‏ ‏السلام‏ ) ‏و‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏زوجها‏)) ‏حوا‏ ‏باشد‏ ‏كه‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏نسل‏ ‏انسان‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏ما‏ ‏نيز‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏نسل‏ ‏مى‏ ‏باشيم‏ ‏و‏ ‏بطورى‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏ظاهر‏ ‏قرآن‏ ‏كريم‏ ‏برمى‏ ‏آيد‏ ‏همه‏ ‏افراد‏ ‏نوع‏ ‏انسان‏ ‏به‏ ‏اين‏ ‏دو‏ ‏تن‏ ‏منتهى‏ ‏مى‏ ‏شوند‏ ‏همچنانكه‏ ‏از‏ ‏آيات‏ ‏زير‏ ‏همين‏ ‏معنا‏ ‏برمى‏ ‏آيد‏ ‏كه‏ : ((‏خلقكم‏ ‏من‏ ‏نفس‏ ‏واحده‏ ‏،‏ ‏ثم‏ ‏جعل‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)).
‏((‏يا‏ ‏بنى‏ ‏آدم‏ ‏لا‏ ‏يفتننكم‏ ‏الشيطان‏ ‏كما‏ ‏اخرج‏ ‏ابويكم‏ ‏من‏ ‏الجنة‏ )) ‏و‏ ‏آيه‏ ‏زير‏ ‏كه‏ ‏حكايت‏ ‏گفتار‏ ‏ابليس‏ ‏است‏ : ((‏لئن‏ ‏اخرتن‏ ‏الى‏ ‏يوم‏ ‏القيمة‏ ‏لاحتنكن‏ ‏ذريتة‏ ‏الا‏ ‏قليلا‏.
‏و‏ ‏اما‏ ‏احتمالى‏ ‏كه‏ ‏بعضى‏ ‏از‏ ‏مفسرين‏ ‏در‏ ‏معناى‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏و‏ ((‏زوجها‏)) ‏داده‏ ‏اند،‏ ‏ذيلا‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ‏خوانندگان‏ ‏مى‏ ‏گذرد‏ ‏كه‏ ‏البته‏ ‏به‏ ‏هيچ‏ ‏وجه‏ ‏درست‏ ‏نيست‏ ‏،‏ ‏آنان‏ ‏گفته‏ ‏اند‏ ‏كه‏ : ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏و‏ ((‏زوج‏ ‏او‏)) ‏در‏ ‏آيه‏ ‏شريفه‏ ‏مطلق‏ ‏ذكور‏ ‏و‏ ‏اناث‏ ‏نسل‏ ‏بشر‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏كل‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏مجموع‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏متولد‏ ‏مى‏ ‏شود،‏ ‏در‏ ‏نتيجه‏ ‏معناى‏ ‏آيه‏ ‏چنين‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏كه‏ ‏مثلا‏ ‏آيه‏ ‏فرموده‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏هر‏ ‏يك‏ ‏نفر‏ ‏از‏ ‏شما‏ ‏نوع‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏يك‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏به‏ ‏عبارت‏ ‏ديگر‏: ‏از‏ ‏دو‏ ‏فرد‏ ‏بشر‏ ‏خلق‏ ‏شده‏ ‏ايد‏ ‏بدون‏ ‏اينكه‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏معنا‏ ‏فرقى‏ ‏ميان‏ ‏شما‏ ‏باشد،‏ ‏بنابه‏ ‏گفته‏ ‏اين‏ ‏مفسر‏ ‏آيه‏ ‏شريفه‏ ‏همان‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏افاده‏ ‏كند‏ ‏كه‏ ‏آيه‏ : ((‏يا‏ ‏ايها‏ ‏الناس‏ ‏انا‏ ‏خلقناكم‏ ‏من‏ ‏ذكر‏ ‏و‏ ‏انثى‏ ‏و‏ ‏جعلناكم‏ ‏شعوبا‏ ‏و‏ ‏قبائل‏ ‏لتعارفوا‏ ‏ان‏ ‏اكرمكم‏ ‏عند‏ ‏الله‏ ‏اتقيكم‏ )) ‏آن‏ ‏را‏ ‏افاده‏ ‏مى‏ ‏كند‏ ‏و‏ ‏مى‏ ‏فرمايد‏: ‏هان‏ ‏اى‏ ‏مردم‏ ‏ما‏ ‏شما‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏يك‏ ‏نر‏ ‏و‏ ‏يك‏ ‏ماده‏ ‏آفريديم‏ ‏و‏ ‏شما‏ ‏را‏ ‏تيره‏ ‏تيره‏ ‏و‏ ‏قبيله‏ ‏قبيله‏ ‏نموديم‏ ‏تا‏ ‏يكديگر‏ ‏را‏ ‏بشناسيد‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏ميان‏ ‏همه‏ ‏شما‏ ‏آنكه‏ ‏باتقواتر‏ ‏است‏ ‏نزد‏ ‏خدا‏ ‏گرامى‏ ‏تر‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏خلاصه‏ ‏مفادش‏ ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏شما‏ ‏افراد‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏جهت‏ ‏كه‏ ‏هر‏ ‏يك‏ ‏متولد‏ ‏از‏ ‏پدرى‏ ‏و‏ ‏مادرى‏ ‏هستيد‏ ‏هيچ‏ ‏فرقى‏ ‏نداريد‏.
‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏........................‏...............................................‏.........‏............. &‏ 3
‏و‏ ‏وجه‏ ‏نادرستى‏ ‏اين‏ ‏احتمال‏ ‏روشن‏ ‏است‏ ‏براى‏ ‏اينكه‏ : ‏اين‏ ‏مفسر‏ ‏غفلت‏ ‏كرده‏ ‏از‏ ‏اينكه‏ ‏بين‏ ‏دو‏ ‏آيه‏ ‏،‏ ‏يعنى‏ ‏آيه‏ ‏سوره‏ ‏حجرات‏ ‏و‏ ‏آيه‏ ‏سوره‏ ‏نسا‏ ‏فرق‏ ‏واضحى‏ ‏است‏ ‏زيرا‏ ‏آيه‏ ‏سوره‏ ‏حجرات‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏بيان‏ ‏اين‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏افراد‏ ‏انسان‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ((‏حقيقت‏ ‏انسانيت‏ )) ‏يكسانند‏ ‏و‏ ‏هيچ‏ ‏فرقى‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏جهت‏ ‏ندارند‏ ‏كه‏ ‏هر‏ ‏يك‏ ‏آنان‏ ‏از‏ ‏پدرى‏ ‏و‏ ‏مادرى‏ ‏از‏ ‏جنس‏ ‏بشر‏ ‏متولد‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏پس‏ ‏ديگر‏ ‏جا‏ ‏ندارد‏ ‏يكى‏ ‏بر‏ ‏ديگرى‏ ‏تكبر‏ ‏ورزد‏ ‏و‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏ديگران‏ ‏بهتر‏ ‏بشمارد‏ ‏مگر‏ ‏به‏ ‏يك‏ ‏ملاك‏ ‏كه‏ ‏آن‏ ‏هم‏ ‏تقوا‏ ‏است‏ .
‏و‏ ‏اما‏ ‏آيه‏ ‏سوره‏ ‏نسا‏ ‏كه‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏ما‏ ‏است‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏ديگرى‏ ‏است‏ ‏اين‏ ‏آيه‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏بيان‏ ‏كند‏ ‏كه‏ ‏افراد‏ ‏انسان‏ ‏از‏ ‏حيث‏ ((‏حقيقت‏ ‏و‏ ‏جنس‏ )) ‏يك‏ ‏واقعيتند‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏همه‏ ‏كثرتى‏ ‏كه‏ ‏دارند‏ ‏همه‏ ‏از‏ ‏يك‏ ‏ريشه‏ ‏منشعب‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏مخصوصا‏ ‏از‏ ‏جمله‏ : ((‏و‏ ‏بث‏ ‏منهما‏ ‏رجالا‏ ‏كثيرا‏ ‏و‏ ‏نساء‏...)) ‏اين‏ ‏معنا‏ ‏به‏ ‏روشنى‏ ‏استفاده‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏به‏ ‏طورى‏ ‏كه‏ ‏ملاحظه‏ ‏مى‏ ‏كنيد‏ ‏چنين‏ ‏معنائى‏ ‏با‏ ‏اين‏ ‏احتمال‏ ‏كه‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏و‏ ((‏زوج‏ ‏او‏)) ‏تمامى‏ ‏نر‏ ‏و‏ ‏ماده‏ ‏هاى‏ ‏بشرى‏ ‏باشد‏ ‏نمى‏ ‏سازد‏ ‏گذشته‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏دليل‏ ‏آن‏ ‏معنا‏ ‏با‏ ‏غرضى‏ ‏كه‏ ‏سوره‏ ‏نسا‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏تعقيب‏ ‏مى‏ ‏كند‏ ‏كه‏ ‏بيانش‏ ‏گذشت‏ ‏سازگارى‏ ‏ندارد‏.
‏معناى‏ ‏كلمه‏ ‏زوج‏ ‏و‏ ‏جمله‏ (‏و‏ ‏خلق‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)
‏و‏ ‏اما‏ ‏كلمه‏ ‏زوج‏ ‏در‏ ‏جمله‏ : ((‏و‏ ‏خلق‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)) ‏بنا‏ ‏به‏ ‏گفته‏ ‏راغب‏ ‏به‏ ‏معناى‏ ‏همسر‏ ‏است‏ ‏يعنى‏ ‏اين‏ ‏كلمه‏ ‏در‏ ‏مورد‏ ‏هر‏ ‏دو‏ ‏قرين‏ ‏كه‏ ‏يكى‏ ‏نر‏ ‏و‏ ‏ديگرى‏ ‏ماده‏ ‏باشد‏ ‏استعمال‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏يعنى‏ ‏هم‏ ‏به‏ ‏نر‏ ‏زوج‏ ‏مى‏ ‏گويند‏ ‏و‏ ‏هم‏ ‏به‏ ‏ماده‏ ‏و‏ ‏همچنين‏ ‏در‏ ‏غير‏ ‏حيوانات‏ ‏يعنى‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏دو‏ ‏چيزى‏ ‏كه‏ ‏جفت‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏ ‏به‏ ‏كار‏ ‏مى‏ ‏رود،‏ ‏مانند‏ ‏چكمه‏ ‏و‏ ‏دمپائى‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏هر‏ ‏لنگه‏ ‏آن‏ ‏گفته‏ ‏مى‏ ‏شود‏: ‏اين‏ ‏زوج‏ ‏آن‏ ‏ديگرى‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏نيز‏ ‏به‏ ‏هر‏ ‏چيزى‏ ‏كه‏ ‏شبيه‏ ‏و‏ ‏نزديك‏ ‏به‏ ‏ديگرى‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏ضد‏ ‏ديگرى‏ ‏است‏ ‏زوج‏ ‏گفته‏ ‏مى‏ ‏شود،‏ ‏آنگاه‏ ‏راغب‏ ‏در‏ ‏ادامه‏ ‏سخنانش‏ ‏مى‏ ‏گويد‏: ‏زوجه‏ ‏واژه‏ ‏نامطلوبى‏ ‏است‏ ‏،‏ (‏يعنى‏ ‏در‏ ‏لغت‏ ‏صحيح‏ ‏به‏ ‏زن‏ ‏نيز‏ ‏زوج‏ ‏گفته‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏نه‏ ‏زوجه‏ ).
‏و‏ ‏ظاهر‏ ‏جمله‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏يعنى‏ ‏جمله‏ ((‏و‏ ‏خلق‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)) ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏بيان‏ ‏كند‏ ‏كه‏ ‏همسر‏ ‏آدم‏ ‏از‏ ‏نوع‏ ‏خود‏ ‏آدم‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏انسانى‏ ‏بود‏ ‏مثل‏ ‏خود‏ ‏او‏ ‏و‏ ‏اين‏ ‏همه‏ ‏افراد‏ ‏بى‏ ‏شمار‏ ‏از‏ ‏انسان‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏سطح‏ ‏كره‏ ‏زمين‏ ‏منتشر‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏همه‏ ‏از‏ ‏دو‏ ‏فرد‏ ‏انسان‏ ‏مثل‏ ‏هم‏ ‏و‏ ‏شبيه‏ ‏به‏ ‏هم‏ ‏منشاء‏ ‏گرفته‏ ‏اند‏ ‏و‏ ‏بنابراين‏ ‏حرف‏ ((‏من‏ )) ‏من‏ ‏نشويه‏ ‏خواهد‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏جمله‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏همان‏ ‏نكته‏ ‏اى‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏رساند‏ ‏كه‏ ‏آيات‏ ‏زير‏ ‏در‏ ‏صدد‏ ‏افاده‏ ‏آن‏ ‏است‏ : ((‏و‏ ‏من‏ ‏آياته‏ ‏ان‏ ‏خلق‏ ‏لكم‏ ‏من‏ ‏انفسكم‏ ‏ازواجا‏ ‏لتسكنوا‏ ‏اليها‏ ‏و‏ ‏جعل‏ ‏بينكم‏ ‏موده‏ ‏و‏ ‏رحمه‏ ‏و‏ ‏الله‏ ‏جعل‏ ‏لكم‏ ‏من‏ ‏انفسكم‏ ‏ازواجا‏ ‏و‏ ‏جعل‏ ‏لكم‏ ‏من‏ ‏ازواجكم‏ ‏بنين‏ ‏و‏ ‏حفده‏ )).
‏فاطر‏ ‏السموات‏ ‏و‏ ‏الارض‏ ‏،‏ ‏جعل‏ ‏لكم‏ ‏من‏ ‏انفسكم‏ ‏ازواجا‏ ‏و‏ ‏من‏ ‏الانعام‏ ‏يذروكم‏ ‏فيه‏ )) ‏و‏ ‏نظير‏ ‏اين‏ ‏آيات‏ ‏آيه‏ ‏زير‏ ‏است‏ : ((‏و‏ ‏من‏ ‏كل‏ ‏شى‏ ‏ء‏ ‏خلقنا‏ ‏زوجين‏ )).
‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏........................‏...............................................‏.........‏............. &‏ 4
‏پس‏ ‏اينكه‏ ‏در‏ ‏بعضى‏ ‏از‏ ‏تفسيرها‏ ‏آمده‏ ‏كه‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ‏آيه‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏همسر‏ ‏آدم‏ ‏از‏ ‏بدن‏ ‏خود‏ ‏درست‏ ‏شده‏ ‏صحيح‏ ‏نيست‏ ‏،‏ ‏هر‏ ‏چند‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏روايات‏ ‏آمده‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏دنده‏ ‏آدم‏ ‏خلق‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏ليكن‏ ‏از‏ ‏خود‏ ‏آيه‏ ‏استفاده‏ ‏نمى‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏آيه‏ ‏چيزى‏ ‏كه‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏دلالت‏ ‏كند‏ ‏وجود‏ ‏ندارد‏.
‏وَ‏ ‏بَث‏ ‏مِنهُمَا‏ ‏رِجَالاً‏ ‏كَثِيراً‏ ‏وَ‏ ‏نِساءً
‏كلمه‏ : ((‏بث‏ )) ‏به‏ ‏معناى‏ ‏جدا‏ ‏سازى‏ ‏بوسيله‏ ‏پاشيدن‏ ‏و‏ ‏امثال‏ ‏آن‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏جاى‏ ‏ديگر‏ ‏قرآن‏ ‏آمده‏ : ((‏فكانت‏ ‏هباء‏ ‏منبثا‏)) ‏يعنى‏ ‏كوهها‏ ‏به‏ ‏صورت‏ ‏ذراتى‏ ‏متفرق‏ ‏در‏ ‏مى‏ ‏آيند‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏همين‏ ‏باب‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏شكوه‏ ‏از‏ ‏اندوه‏ ‏را‏ ‏هم‏ ((‏بث‏ )) ‏مى‏ ‏گويند‏ ‏چون‏ ‏شكوه‏ ‏در‏ ‏حقيقت‏ ‏اندوه‏ ‏تراكم‏ ‏يافته‏ ‏در‏ ‏دل‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏پراكند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏همين‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏گاهى‏ ‏كلمه‏ ((‏بث‏ )) ‏را‏ ‏در‏ ‏خود‏ ‏اندوه‏ ‏استعمال‏ ‏مى‏ ‏كنند‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏صورت‏ ‏مصدر‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏اسم‏ ‏مفعول‏ ‏استعمال‏ ‏كرده‏ ‏اند،‏ ‏چون‏ ‏اندوه‏ ‏مبثوثى‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏انسان‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏بالطبع‏ ‏بث‏ ‏داده‏ ‏و‏ ‏منتشر‏ ‏مى‏ ‏كند‏ ‏در‏ ‏آيه‏ ‏شريفه‏ : ((‏قال‏ ‏انما‏ ‏اشكوا‏ ‏بثى‏ ‏و‏ ‏حزنى‏ ‏الى‏ ‏الله‏ )) ‏در‏ ‏همين‏ ‏معنا‏ ‏استعمال‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏معنايش‏ ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ : ((‏من‏ ‏غم‏ ‏و‏ ‏اندوهم‏ ‏را‏ ‏تنها‏ ‏براى‏ ‏خدا‏ ‏مى‏ ‏پراكنم‏ )).
‏و‏ ‏از‏ ‏آيه‏ ‏شريفه‏ ‏بر‏ ‏مى‏ ‏آيد‏ ‏كه‏ ‏نسل‏ ‏موجود‏ ‏از‏ ‏انسان‏ ‏تنها‏ ‏منتهى‏ ‏به‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏همسرش‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏جز‏ ‏اين‏ ‏دو‏ ‏نفر‏ ‏هيچ‏ ‏كس‏ ‏ديگرى‏ ‏در‏ ‏انتشار‏ ‏اين‏ ‏نسل‏ ‏دخالت‏ ‏نداشته‏ ‏است‏ (‏نه‏ ‏حورى‏ ‏بهشتى‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏فردى‏ ‏از‏ ‏افراد‏ ‏جن‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏غير‏ ‏آن‏ ‏دو‏) ‏و‏ ‏گرنه‏ ‏مى‏ ‏فرمود‏: ((‏و‏ ‏بث‏ ‏منهما‏ ‏و‏ ‏من‏ ‏غيرهما‏)). ‏با‏ ‏پذيرفتن‏ ‏اين‏ ‏معنا‏ ‏دو‏ ‏مطلب‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏نتيجه‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏متفرع‏ ‏مى‏ ‏شود‏.
‏كل‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏حوا‏ ‏نشاءت‏ ‏گرفته‏ ‏اند‏ ‏اول‏ ‏اينكه‏ : ‏منظور‏ ‏از‏ ‏جمله‏ : ((‏رجالا‏ ‏كثيرا‏ ‏و‏ ‏نساء‏)) ‏كل‏ ‏بشر‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏افرادى‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏يا‏ ‏بدون‏ ‏واسطه‏ (‏چون‏ ‏هابيل‏ ‏و‏ ‏قابيل‏ ‏و‏ ‏غيره‏ ) ‏و‏ ‏يا‏ ‏با‏ ‏واسطه‏ (‏چون‏ ‏ديگر‏ ‏افراد‏ ‏بشر‏ ‏تا‏ ‏هنگام‏ ‏بپا‏ ‏شدن‏ ‏قيامت‏ )
‏از‏ ‏اين‏ ‏دو‏ ‏فرد‏ (‏يعنى‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏حوا‏) ‏منشعب‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏پس‏ ‏كانه‏ ‏فرموده‏ ‏است‏ : ((‏و‏ ‏بثكم‏ ‏منهما‏ ‏ايها‏ ‏الناس‏ )).
‏ازدواج‏ ‏فرزندان‏ ‏بلافصل‏ ‏آدم‏ ‏بين‏ ‏برادران‏ ‏و‏ ‏خواهران‏ ‏بوده
‏مطلب‏ ‏دوم‏ ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ : ‏ازدواج‏ ‏در‏ ‏طبقه‏ ‏اولى‏ ‏،‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏خلقت‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏حوا‏ ‏يعنى‏ ‏در‏ ‏فرزندان‏ ‏بلافصل‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏همسرش‏ ‏بين‏ ‏برادران‏ ‏و‏ ‏خواهران‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏دختران‏ ‏آدم‏ ‏با‏ ‏پسران‏ ‏او‏ ‏ازدواج‏ ‏كرده‏ ‏اند،‏ ‏چون‏ ‏آن‏ ‏روز‏ ‏در‏ ‏تمام‏ ‏دنيا‏ ‏نسل‏ ‏بشر‏ ‏منحصر‏ ‏در‏ ‏همين‏ ‏فرزندان‏ ‏بلا‏ ‏فصل‏ ‏آدم‏ ‏بوده‏ ‏،‏ (‏در‏ ‏آن‏ ‏روز‏ ‏غير‏ ‏از‏ ‏آنان‏ ‏،‏ ‏نه‏ ‏دخترانى‏ ‏يافت‏ ‏مى‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏تا‏ ‏همسر‏ ‏پسران‏ ‏آدم‏ ‏شوند‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏پسرى‏ ‏بود‏ ‏كه‏ ‏همسر‏ ‏دخترانش‏ ‏گردند‏) ‏بنابراين‏ ‏هيچ‏ ‏اشكالى‏ ‏هم‏ ‏ندارد‏ (‏اگر‏ ‏چه‏ ‏در‏ ‏عصر‏ ‏ما‏ ‏خبرى‏ ‏تعجب‏ ‏آور‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏ليكن‏ ) ‏از‏ ‏آنجائى‏ ‏كه‏ ‏مساءله‏ ‏گفتار‏ ‏مفسرين‏ ‏در‏ ‏نقش‏ ‏تركيبى‏ (‏الارحام‏ ) ‏در‏ ‏آيه‏ ‏و‏ ‏بررسى‏ ‏نظر‏ ‏آنان‏ ‏و‏ ‏اما‏ ‏اينكه‏ ‏فرمود‏: ((‏و‏ ‏الارحام‏ ))‏،‏ ‏از‏ ‏ظاهرش‏ ‏برمى‏ ‏آيد‏ ‏كه‏ ‏عطف‏ ‏باشد‏ ‏بر‏ ‏لفظ‏ ‏جلاله‏ (