تحقیق ادبيات داستاني ايران 11 ص

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 17 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏1
‏ ‏روند تحول ادبيات معاصر ايران ، بارها ، به علت‏ ‏هاي گوناگون اجتماعي ‏_‏ فرهنگي ، قطع ‏شده و پس از يك دوره فترت با ديگر با حركتي تازه آغاز شده است . براي ارا‏ي‏ه گزارشي ‏به هم پيوسته از اين تاريخ گسسته صد ساله ، نويسندگان را در سه نسل مي توان دسته ‏بندي كرد : پيشگامان ، نسل ميانه ، نوخيزان آنچه ادبيات هر نسل را متفاوت با ‏ادبيات نسل پيش ميكند‏،‏ تغيير نحوه نگاه به زندگي و طرز تلقي از وظيف‏ه ادبي‏ـ‏ات اس‏ت. ‏رد اين تغيي‏ـ‏رات را مي توان در رمان‏ ‏ها و مجموعه داستانهاي يك قرن اخي‏ـ‏ر از 1274 تا‏ 1377 .‏ش‏.‏ دنبال كرد
‏پيشگامان : از 1274 تا 1320 ش
‏ ‏از قصه هاي منظوم ادبيات‏ ‏متقدم از قبيل شاهنامه فردوسي و مثنوي مولوي كه بگذريم ، داستان‏ ‏هاي منثور فراواني ‏داشته ايم‏ : از سمك عيار ت‏ا امير ارسلان . اما برخلاف حكايت كوتاه كه جايگاه ‏والايي در سنت ادبي ايران داشت ، اين داستان‏ ‏ها ي بلند هيچ گاه جدي گرفته نشدند و در‏ ‏حاشيه نظام ادبي مسلط ماندند و به ندرت به درجه ادبي بودن رسيدند . اما تاثير‏ ‏آنها را ، به هنگام دگرديسي حكايت بلند و سنتي‏ ايراني به رمان اروپايي احساس م‏ي‏ ‏كنيم.‏ ‏نخستين رمان نويسان ايراني از نظر شكل بخشيدن به حوادث رمان حول محور ‏سف‏ر‏ ‏و شيوه شخصيت پردازي از داستان‏ ‏ها ي بلند منثور‏،‏ تا‏ثير پذيرفته اند . آثاري كه اينا‏ن‏ ‏نوشتند ثمره برخورد تجدد با جامعه اي سنتي است ؛ برخوردي كه موجد بحران نظام سياسي‏ و‏ اجتماعي مي شود و‏ ‏شكل گرفتن روشنفكراني را در پي دارد كه ضوابط جديدي براي اصلاح ‏جامعه پيشنهاد مي كنند . در درون اي‏ن تحولات اجتماعي و سياسي است كه‏ شكلهاي جديد‏ ‏ادبي‏ و در درجه اول رمان رشد مي كنند‏ . رمان‏، ‏ زاده بحراني است كه بين شكل‏ ‏هاي خلق ‏شده براي دنيايي در شرف فروپاشي و نابودي ، و شكل‏ ‏هاي ‏ ‏تازه اي كه پاسخگوي وضع جديدند‏ ‏پديد مي آيد‏.
‏ ‏اما مهم ترين عواملي كه زمينه هاي مادي پيدايش رمان فارسي را ‏فراهم آورد صنعت چاپ و مطبوعات بود . رجال اصلاح طلبي مانند عباس ميرزا قاجار پس از ‏شكست ايرانيان در جنگ با روس‏ ‏ها به خود آمدند و دريافتند كه آينده كشور بستگي به دست ‏يابي به علوم جديد دارد . به همين منظور محصلاتي به فرنگ اعزام شدند‏. ‏آنان د‏ر‏ ‏بازگشت به ميهن ماشين‏ ‏هاي چاپ را به ارمغان آوردند و ام‏كا‏ن پيدايش روزنامه ها و‏ ‏كتابها را فراهم ساختند‏.‏ همچنين با ترجمه متون علمي تاريخي و ادبي ، دريچه تازه اي ‏رو‏ ‏به جهان گشودند و‏ ‏دسترسي به متون تازه و شناخت فرهنگ غرب را آسان كردند‏.
‏2
‏ ‏چاپ‏، با ‏تكثير آثار آن‏ ‏ها از انحصار اشراف در آورد و به ميان مردم برد . اما ‏مهم ترين خدمت‏ آن را بايد در پيدايش مطبوعات دانست‏. ‏مطبوع‏ات ، با ساده كردن نثر در دگرگو‏ن‏ ‏سازي مفهوم ادبيات تاثير گذاردند و به شكل گيري تفكر انتقادي ياري كردند . نشرياتي ‏چون اختر ( چاپ استانبول ) و حبل المتين ( چاپ كلكته ) هم پايگاه و تكيه گاه‏ ‏نويسندگان نخستين متون داستاني جديد فارسي بودند و هم محلي براي تجربه كردن شيوه‏ ‏هاي تازه نگارش نويسن‏د‏گاني چون دهخدا و جمال زاده نيز با نوشتن براي مطبوعات كار ‏ادبي خود را‏ ‏آغاز كردند ‏.‏مطبوعات نثر را ساده‏،‏ و آماده به كار گرفته شدن ‏در تو‏صيفها و مكالمات كردند‏،‏ و مترجمان شكل تازه رمان را در معرض ديد ايرانيان قرار ‏دادند ‏.
‏ ‏بحث رمان نويسي در ايران اول بار به سال 1250 ش‏.‏ در نامه ميرزا فتحعل‏ي‏ ‏آخوندزاده به ميرزا آقا تبريزي مطرح شد . او فن رمان را متضمن فوايد ملت و مرغوب‏ ‏طبايع خوانندگان‏ ‏دانسته بود و به دو ويژگي‏ ‏رمان‏،‏ آموزندگي و سرگرم كنندگي‏، ‏اشاره كرده بود آن گاه مترجمان نخستين رمان‏ ‏هاي اروپايي در عصر‏ ‏قاجار در مقدمه هايي ‏كه بر ترجمه هاي خود نوشتند‏،‏ كوشيدند تا با تعريف نوع ادبي جديد رمان آن را به ‏نظام ادبي ايران وارد كنند‏.‏ ترجمه داستان تاريخي ‏_‏ انتقادي آخوندزاده‏ ( 1191_‏1257‏ش ) ‏موسوم به ستارگان فريب خورده حكايت يوسف شاه در 1253 ش‏.‏ فارسي منتشر شد‏. ‏نويسنده از وراي داستاني كه در عصر صفوي رخ مي دهد‏ ، خرافه پرستي ، بي قانوني و ست‏م‏ ‏چير‏گي‏ بر ايران ‏عصر قاجار را توصيف مي كند و راه‏ ‏چاره را در تشكيل مجلس مشورتي‏ ‏از‏ ‏دانايان ملت مي داند‏. ‏اما هنوز شرايط براي آفرينش اين نحوه بيان جدي‏ـ‏د اد‏ب‏ـ‏ي‏ ‏اي‏ـ‏ران فراهم نش‏ـ‏ده ب‏ـ‏ود و رم‏ـ‏ان در ح‏ـ‏د ي‏ـ‏ك ان‏ـ‏ديشه وجود داشت. دو دهه گذشت‏،‏ تا اينكه در ‏1274 ‏ش حاج زين العابدين مراغه اي ‏( 1218 ‏–‏ 1290 ش )‏ تاجر مشروطه خواه مقيم ‏استانبول نخستين شبه رمان فارسي را با نام سياحتنامه ابراهيم بيك نوشت‏.‏ تجسم واقع ‏گرايانه زندگي ايرانيان‏،‏ ميهن پرستي عميق و انتقاد از همه جوانب جامعه ايراني‏،‏ جلد‏ ‏اول اين رمان سه جلدي را به صورت نمونه گويايي از واقع گرايي پرشور در دوره مشروطه ‏در آورده است‏.
‏مراغه اي‏ ‏ نوع ادبي متعارف زمانه سفرنامه نويسي را به صورتي ‏تخيلي براي بيان نظريات اجتماعي ‏_‏ سياسي خود به كار گرفت . در پي او عبدالرحيم ‏طالبوف ‏( 1213 ‏–‏ 1289 ش )‏ در مسالك المحسنين‏ ( 1284 ش ) ‏و ميرزا حبيب اصفهاني‏(1311- ‏1251‏ق )‏ در ترجمه آزاد و خلاق خود از سرگذشت حاجي بابا ‏( 1284 ش ) ‏اثر جيمز‏ ‏موريه ‏(1780 ‏–
‏4
‏ 1849 م )‏ نيز از نوع ادبي سفرنامه اي بهره گرفتند‏.‏ ساخت سفرنامه اي‏ ش‏يوه مناسبي براي نشان دادن خصلتهاي‏ ‏شخصيت دوران‏ به شمار مي آيد ؛ قهرمان‏ ‏داستان از عزلت به در مي آيد و با‏ ‏گشت و گذار در پهنه جامعه ناب‏ه‏هنجاريها را مي بيند‏ و‏ با مقايسه آنها با نظام زندگي ممالك پيشر‏فته لزوم تغيير آنها را گوشزد مي‏كند‏.‏ ‏نويسندگان عصر مشروطه بيشتر به نقش اجتماعي ادبيات توجه داشتند و براي ساختار‏ ا‏دبي و زيبايي‏ ‏شناسي رمان اعتباري قا‏ي‏ل نبودند‏.‏ داستانهايشان به اقتضاي شرايط‏ ‏انقلابي بيشتر از آنكه جنبه تخيلي داشته باشد نقد اجتماعي و خطابه در مدح عدالت و ‏آزادي بود‏.
‏ ‏رمان فارسي حول درگيري قهرمان با نظام حاكم بر‏ ‏جامعه شكل مي گيرد و‏ ‏ا‏ين ويژگي عصري است كه طبقه متوسط از وضع خود آگاه مي شود‏،‏ مفهوم ملت اهميت مي‏ ‏يابد و به فرد‏ فرد‏ انسان‏ ‏ها توجه مي شود . رمان در زمانه ورود فرد عادي به عرصه‏ ‏رويدادهاي تاريخي و معني يافتن هستي او يكي از مهم ت‏رين‏ ‏گونه‏ ‏هاي ادبي را تشكيل مي‏ ‏دهد‏. ‏بنياد زيبايي شناسي جامعه ما با اين تحول به كلي زير و‏ ‏رو‏ ‏شده است ؛ يعني از‏ ‏آن زيبا شناسي محدود و محلي كه روبه گذشته ها و حفظ سنتها داشت به زيبايي شناسي‏ ‏جهاني و نامحدود كه رو به جهان آينده و‏ ‏رويدا‏د‏هاي غير مترقبه و‏ ‏ناشناخته دارد تغيير‏ ‏ماهيت داده است‏.‏ در سال‏ ‏هاي پس از مشروطيت شاهد پيدايش رمان تاريخي رمان اجتماعي و ‏داستان كوتاه هستيم‏.
‏رمان تاريخي
‏ نوع مطرح ادبي سالهاي شكست انقلاب مشروطه و‏ ‏جستجوي منجيهاي پرقدرت براي برقراري امنيت اجتماعي است نويسنده رويگردان از‏ ‏ناملايمات زمانه عظمت را در شكوه ب‏رباد رفته ايران باستان جستجو مي‏كند‏.‏ رمان‏ ‏تاريخي ريشه در كار فكري كساني دارد كه در مسير جريان به خود آيي ناشي از انقلاب‏ ‏مشروطه در جهت كشف تاريخ ملي كوشيدند‏.‏ از جمله اين كسان ميرزا آقا خان كرماني‏(1270 _ 1314 ‏ق )‏ است كه تاريخ ايران باستان را با نام آيينه ‏ا‏سكندري ‏( 1285 ش )‏ نوشت‏. ‏كوششهاي مترجمان رمانهاي اروپايي مانند محمد طاهر ميرزا مترجم رمانهاي الكساندر‏ ‏دوما را نيز نبايد ناديده گرفت . ترجمه بعضي از اين گونه رمانها رشته تازه اي از‏ ‏ادبيات تاريخي اروپا را شناساند و اتفاقا‏ ‏با مذاق مردم ما خوب جور در مي آمد‏ ‏نويسندگان رمانهاي تاريخي در بند افسانه هاي تاريخي و ادبيات گذشته بودند و به جاي‏ ‏تصوير واقع گرايانه يك دوره مشخص از تاريخ به عنوان زمينه ماجراهاي مهيج عشقي و‏ ‏رزمي‏ ‏استفاده مي كردند .‏ ‏نخستين رمان از اين نوع را محمد باقر ميرزا خسروي ( 1226
‏5
‏–‏ 1298 ‏ش )با نام شمس و طغرا ( 1287 ش‏) در سه جلد دربار‏ه هجوم مغولان به ايران نوشت‏.
‏ ‏موس‏ي ‏نثري ( 1260 ‏_‏1332 ش ) در رمان عشق و سلطنت ( 1295 ش ) به فتوحات كوروش پرداخت‏. ‏ميرزا حسن خان بديع ( 1251 ‏_‏ 1316 ش ) نيز سرگذشت كوروش را دس‏ت‏مايه رماني با نام‏ ‏داستان باستان ( 1299 ش ) كرد‏.‏ ميرزا عبدالحسين صنعتي زاده كرماني ( 1275 ‏–‏ 1352 ش‏) ‏رمان دامگستران يا انتقام‏ ‏خواهان مزدك ( 1299 و 1304 ش ) را درباره آخرين سالهاي ‏سلطنت ساسانيان و درگيري‏ ‏هاي آنان با مزدكيان و اعراب نوشت‏.‏ از ديگر آثار او ماني ‏نقاش ( 1305 ش ‏) ‏و سلحشور ( 1312 ش ) است‏.‏ حيدر علي كمالي ( 1248 ‏–‏ 1315 ش ‏)‏رمان‏ ‏هاي موجوزتر و رمانتيك تري نوشت‏.‏ او در مظالم تركان خاتون ( 1306 ش ) حمله‏ ‏مغول به ايران را تصوير كرد و در لازيكا (1310 ش ) توصيفي به فارسي سره از جنگهاي‏ ‏ايرانيان و روميان ارا‏ي‏ه داد‏.‏ در ميان نويسندگان رمان‏ ‏هاي تاريخي كار علي اصغ‏ر‏ ‏رحيم زاده صفوي ( 1273 ‏–‏ 1338 ش ) به سبب وارد كردن نوعي افسانه علمي در رمان‏ ‏تاريخي قابل ذكر است :‏ ‏ شهربانو ( 1310 ش ) نادرشاه ( 1310 ش ) محمد حسين ركن زاده‏ (1278 ‏_ ‏1352‏ش ) در دليران تنگستاني ( 1310 ش ) به مضموني معاصر پرداخت و مبارزات‏ ‏مردم جنوب با‏ ‏استعمارگران انگليسي را وصف كرد‏.
‏گرايشهاي ملي گرايانه كه از‏ ‏حمايت حكومت رضاشاه نيز برخوردار بود‏،‏ آن چنان گسترشي يافت كه حتي نويسندگاني از ‏قبيل صادق هدايت و بزرگ علوي را نيز به نوشتن داستان‏ ‏هاي تاريخي ترغيب كرد‏.‏ ‏از ديگر‏ ‏رمان‏ ‏هاي تاريخي اين دوره مي توان به آثار زير اشاره كرد : ‏ ‏پهلوان زند ( 1312 ش‏) ‏نوشته علي شيراز پور‏ ‏پرتو معروف به شين پرتو‏.‏ ( 1286 ‏–‏ 1376 ش ) عشق و ادب ( 1313 ش ‏)‏، اثر ميرزا محمد علي خان آزاد ( 1258 ‏–‏ 1324 ش ) ، يعقوب ليث ( 1315 ش ) ، به قلم ‏يحيي قريب‏. ‏پيامبر ( 1316 ش ) ، اثر زين العابدين رهنما ( 1272 ‏–‏ 1368 ش ) آشيانه ‏عقاب ( 1318 ش )‏، نوشته زين العبدين مؤتمن ( متولد 1293 ش‏)
‏رمان اجتماعي
‏نوع ادبي ديگري كه سالهاي 1300 ش پديد آمد رمان اجتماعي است‏.‏ اين نوع رمان از‏ نظ‏ر‏ س‏اختار تفاوت چنداني با رمان تاريخي ندارد و تنها به دليل پرداختن به ماجراها و‏ ‏شخصيتهاي معاصر از آنها متمايز مي شود‏. ‏شخصيتهاي معاصري از قبيل كارمندان و زنان‏ بر ‏صحنه ظاهر مي شوند و ماجراهاي غم انگيزي را از سر مي گ‏ذ‏را‏نند كه نشانه اي از‏ ‏دشوارييهاي زند‏گي شهري در آستانه ورود جامعه به‏ ‏روزگار نو‏ است . رمان تهران ‏مخوف ‏( 1303 ش )‏ نوشته مرتضي مشفق كاظمي‏ ‏( 1281 ‏–‏ 1356 ش ) ‏، اثري راهگشا در اين‏ ‏زمينه بود . نويسنده ، ضمن بازگويي داستان عشق ناكام پسري فقير به دختري اشرافي‏ ‏تصويرهاي روشني از وضع محلات‏،‏ قهوه خانه ها‏،‏ اماكن فساد‏، ‏راهها و چاپارخانه هاي عرض راه ، مسافرت با گاري و درشكه و واگن شهري ، لباسها و