نرخ ارز و اثر تغییرات آن بر صادرات غیر نفتی در اقتصاد ایران 5 ص

دسته بندي : انسانی » اقتصاد
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 7 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

2
‏نرخ ارز و اثر تغییرات آن بر صادرات غیر نفتی در اقتصاد ایران
‏نرخ ارز به عنوان یکی از مهمترین و مؤثرترین متغیرهای اقتصاد ‏کلان می باشد. نرخ ارز به عنوان قیمت یک واحد پول خارجی بر حسب واحدهای پول داخلی ‏تاثیر مهمی بر متغیرهای کلان اقتصادی همچون تولید، صادرات، تراز پرداختها و غیره ‏دارد. در اقتصاد کشور ما از یک طرف دولت انحصار درآمدهای ارزی و در نتیجه قیمت ‏گذاری هر واحد ارز را در اختیار دارد و از سویی دیگر بدلیل وابستگی اقتصاد به این ‏درآمدها، میزان منابع ارزی و نرخ تعیین شده برای آن از طریق تاثیر آن بر عرضه و ‏تقاضای کل بر متغیرهای اقتصادی تاثیر می گذارد.
‏برای مثال، طی سالهای 84-1381 ‏به طور متوسط حجم درآمدهای ارزی کشور سالانه معادل (41.5) میلیارد دلار و ‏سهم درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت و گاز به طور متوسط (33.8) میلیارد دلار، که ‏معادل 62 درصد کل درآمدهای ارزی بوده است. این نقش دولت هم برای سال های قبل از ‏یکسان سازی نرخ ارز (1381) با مشخص کردن نرخ هایی تحت عنوان صادرات نفتی و صادرات ‏غیر نفتی، و پس از آن تاکنون با تعیین نرخ بازار بین بانکی تداوم داشته است. نرخ ‏اخیر از سال 1381 تاکنون از سوی بانک مرکزی تعیین و در یک دامنه بسیار محدود توسط ‏سیستم بانکی عمل می شود. 
 
‏نوسانات گسترده و وسیع نرخ ارز می تواند نتایج مثبت و منفی در ‏پی داشته باشد که یکی از این عواقب می تواند تورم های بسیار شدید و لجام گسیخته ‏باشد و این موضوع نیز خود پیامدهای گسترده دیگری در اقتصاد خواهد داشت. تغییر بافت
2
‏های تولیدی و سرمایه گذاری، تغییر وضعیت بازارهای داخلی و خارجی، تحت تأثیر قرار ‏گرفتن بخش تجارت خارجی (صادرات و واردات) همه می توانند از این عواقب بی شمار ‏باشند. از طرف دیگر بدلیل وجود ارتباط ساختاری بین همۀ متغیرهای کلان اقتصادی ‏تغییرات نرخ ارز می تواند از طُرق مختلف سطح قیمت ها ، تولید و صادرات را متأثر ‏سازد. در این گفتار سعی شده که تأثیر حاصل از تغییرات نرخ ارز برصادرات غیر نفتی ‏مورد بررسی قرار گیرد. از آنجا که تولید و سطح قیمت ها نیز بر سطح صادرات غیر نفتی ‏موثر است. بنا براین بررسی اثر تغییر نرخ ارز بر سطح عمومی قیمت ها (تورم) و سطح ‏تولید کل نیز ضروری است.
‏صادرات نفتی بعنوان بخش اعظمی از صادرات اقتصاد ‏کشور مستقل از تغییرات نرخ ارز می باشد. اما صادرات غیر نفتی با تاثیر پذیری از ‏تغییرات نرخ ارز و برخی متغیرهای کلان دیگر نوسانات و تغییرات را تجربه کرده است. ‏لذا تعیین سطح نرخ اسمی ارز و نحوه تأثیرگذاری آن بر متغیرهای کلان اقتصادی همچون ‏صادرات غیر نفتی، تولید و تورم در کشور ما همواره مورد اختلاف نظر سیاست گذاران و ‏صاحبنظران اقتصادی بوده و یکی از مهمترین چالش های موجود در عرصۀ سیاست گذاری ‏اقتصاد کشور محسوب می شود. با توجه به مبانی نظری موجود در اقتصاد کلان نرخ ارز بر ‏صادرات غیرنفتی و تورم‏ ‏ تاثیر مستقیم و مثبت و بر تولید کل تاثیر منفی دارد. یعنی ‏صادرات غیر نفتی و تورم به طور مستقیم با افزایش نرخ ارز افزایش می یابد و افزایش ‏نرخ ارز تولید کل را مقید می کند. (کالاهای واسطه ای و سرمایه ای که تقریبا" 85
3
‏درصد واردات کشور ما را تشکیل می دهند وابسته بودن اقتصاد تولید به واردات را بیان ‏می کند.)
‏طبق تئوری های اقتصادی، صادرات غیر نفتی علاوه بر نرخ ارز، تابعی ‏مستقیم از سطح تولید کل و تابع معکوسی از سطح عمومی قیمت ها می باشد. (البته ‏متغیرهای دیگری غیر از پارامترهای اشاره شده بر صادرات غیر نفتی موثرند که اشاره به ‏آنها در مجال تحلیل نمی باشد.) لذا تغییرات نرخ ارز اثرات مستقیم و غیر مستقیم بر ‏صادرات غیر نفتی خواهد داشت. مطالعات اقتصاد سنجی در راستای تئوری های اقتصادی نشان ‏داده است که افزایش نرخ ارز به طور مستقیم موجب افزایش صادرات غیر نفتی می شود. اما ‏با توجه به ویژگیهای اقتصاد کشور ما تاثیرات غیر مستقیم این افزایش بر صادرات غیر ‏نفتی در جهت کاهش صادرات غیر نفتی بوده است. این نتایج با تئوری های اقتصادی سازگار ‏است. مثلا افزایش نرخ ارز منجر به افزایش سطح عمومی قیمت ها شده و قدرت رقابت ‏کالاهای تولید داخل را در بازارهای بین المللی کاهش می دهد. این در حالی است که ‏تورم در کشورهای طرف تجاری ایران که عمده مبادلات تجاری را با این کشورها داریم، ‏تقريبا مقداری ناچیز و ثابت است. امارات متحده عربی، عراق، هندوستان، چین، ژاپن، ‏آذربایجان، آلمان، ایتالیا، اسپانیا وانگلستان و اکثرکشورهای عضو OECD   ‏در چند سال ‏اخیر با سهم بالایی طرف های تجاری ایران محسوب می شوند. نرخ تورم این کشورها در سال 2007 ‏و 2006 به ترتیب در جدول الف آمده است.
‏جدول، نرخ تورم برخی از کشورهای طرف تجاری ایران در سالهای 2006‏و2007
5
 
‏لذا افزایش نرخ ارز منجر به افزایش سطح عمومی قیمت ها شده ‏و از طریق این متغیر صادرات غیر نفتی را کاهش می دهد و این از اثرات غیرمستقیم ‏افزایش نرخ ارز بر صادرات غیر نفتی است که متاسفانه در برخی از تحلیل ها نادیده ‏گرفته می شود.
‏از طرف دیگر از آنجا که طی سال های اخیر سهم بالایی از واردات ‏کشور را واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای تشکیل می دهد، ( طی سال های 1382 تا 1383 ‏بیش از 78 درصد واردات کشور را واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای تشکیل می ‏دهد.) لذا افزایش نرخ ارز موجب گران شدن این کالاها برای اقتصاد داخلی شده و این ‏امر در نهایت منجر به کاهش توان تولید یا افزایش هزینه های تولید داخل می گردد و می ‏تواند سطح عمومی قیمت های داخلی را افزایش دهد و صادرات این کالاها را با مشکل ‏روبرو کند.
‏این اثر نیز از دیگر اثرات منفی غیر مستقیم افزایش نرخ ارز بر ‏صادرات غیر نفتی می باشد. برخی از سیاست گزارن اقتصادی کشور با‏ ‏ استناد به روند ‏صادرات غیر نفتی‏ ‏ در چند سال اخیر و‏ ‏ بعد از سال 1381 که یکسان سازی نرخ ارز اتفاق ‏افتاد، تاکید دارند افزایش نرخ ارز منجر به افزایش صادرات غیر نفتی شده است. اما با