تحقیق اندازه گيري و سنجش در علوم تربيتي

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 15 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏اندازه گيري و سنجش در علوم تربيتي
‏منبع تحقيق:
‏سنجش و اندازه گيري دكتر سيف انتشارات دانشگاه پيام نور
‏مقدمه :
‏يكي از فعاليتهاي آموزشي معلم ارزشيابي و سنجش عملكرد دانش آموزان است هر چند كه سنجش يا ارزشيابي پيشرفت يادگيرندگان و اندازه گيري عملكردهاي آنان آخرين فعاليت آموزشي معلم به حساب مي آيد . اين فعاليت معلم را نبايد جدا از جريان آموزش و تنها به عنوان وسيله اي براي نمره دادن تلقي كرد . هدف از ارزشيابي و اندازه گيري بازده يادگيري دانش آموزان و ارزشيابي از پيشرفت تحصيلي آنان ، علاوه بر آن تعيين ميزان يادگيري ، كمك به معلم دربهبود بخشيدن به شيوه هاي آموزشي خود و تشخيص و رفع نواقص يادگيري دانش آموزان است .
‏با توجه به هدف بالا اين مقاله سعي دارد به صورت موجز و مختصر به روشها و فنون اندازه گيري و ارزشيابي ازآموخته هاي دانش آموزان پرداخته همچنين به انواع آزمونهاي مورد استفاده درآموزش و پرورش اشاره شد و. اميد است اين مقاله قابل استفاده براي كليه دبيران زحمتكش قرار گرفته و كاستيهاي موجود را برما بخشايند .
‏تعريف آزمون
‏آزمون وسيله اندازه گيري در آموزش و پرورش و روانشناسي است در اندازه گيري ما ويژگيها يا صفات اشياء و افراد را تعيين و به صورت اعداد و ارقام گزارش مي كنيم .
‏آزمونها به چند منظور عمده مورد استفاده قرار مي گيرند . براي اندازه گيريهاي شناختي و توانايي هاي حركتي و نيز براي اندازه گيري ويژگيهاي شخصيت و ويژگيهاي عاطفي . بنابراين آزمونهاي مختلف را مي توان به دو دسته كلي آزمونهاي توانايي و آزمونهاي عاطفي تقسيم كرد .
‏1-آزمونهاي توانايي
‏آزمونهاي توانايي آموخته ها ، مهارتها و استعدادهاي افراد را مي سنجد . دسته اي از اين آزمونها
‏توانايي هاي شناختي افراد را مي سنجد و تعدادي ديگر توانايي هاي رواني ، حركتي را اندازه مي گيرند . هر يك از اين دو دسته آزمون كاربرد خاص را دارد . آزمونهاي توانايي هاي شناختي بيشتر در زمينه هاي تحصيلي و فعاليتهاي فكري و ذهني مورد استفاده قرار مي گيرند . و آزمونهاي رواني – حركتي غالباً در موقعيتهاي صنعتي و نظامي و تربيت بدني به كار مي روند .
‏آزمونهاي توانايي به دو دسته آزمونهاي استعداد وآزمونهاي پيشرفت تحصيلي تقسيم مي شوند . آزمونهاي استعداد مقدار توانايي يا آمادگي فرد را براي انجام دادن كارهايي كه در پيش دارد و همچنين ظرفيت او را براي يادگيري مي سنجد . اما آزمونهاي پيشرفت تحصيلي دانش و مهارتهايي را كه فرد تا لحظه اجراي آزمون كسب كرده است اندازه مي گيرند . به سخن ديگر آزمونهاي استعداد ناظر به آينده اند و براي پيش بيني موفقيتهاي آتي فرد به كار مي روند . در حالي كه آزمونهاي پيشرفت تحصيلي ناظر به گذشته اند و براي تعيين آموخته هاي قبلي فرد مورد استفاده قرار مي گيرند .
‏2- آزمونهاي عاطفي :
‏آزمونهاي شناختي و رواني – حركتي توانايي هاي فكري و عملي افراد را اندازه مي گيرند . اما آزمونهاي عاطفي و شخصيتي افراد را مي سنجد آزمون عاطفي وضع فرد را در موقعيت طبيعي مي سنجد اما در آزمون توانايي نشان مي دهد كه فرد در بهترين شرايط قادر به انجام چه كاري است .
‏3- آزمونهاي شخصيت :
‏شخصيت را به صورت مجموعه رفتارهاي فرد در موقعيتهاي اجتماعي تعريف كرد ( ايبل 1979)
‏آزمونهاي شخصيت به طورعمده به اندازه گيري متغيرهاي مزاج ، سازگاري ، منش و ... اختصاص مي يابد .
‏ابزارهاي اندازه گيري شخصيت را مي توان به سه دسته عمده تقسيم كرد .
‏1- پرسشنامه هاي گزارش شخصي اين ابزارها وسايلي هستند كه درآن فرد نظر شخصي اش را نسبت به خود بيان مي كند .
‏2- پرسشنامه هاي جامعه سنجي در اي وسايل اندازه گيري ، افراد ديگر نظرشان را نسبت به فرد مورد سنجش ابراز مي دارند .
‏3- فنون مشاهده اي در اين نوع اندازه گيري رفتار فرد در يك موقعيت بخصوص زير مشاهده قرار مي گيرد .
‏4- آزمونهاي علاقه و نگرش :
‏علاقه و نگرش دو بخش ديگر شخصيت هشتند كه به خاطر اهميت زيادي كه در امور مشاوره شغلي و تربيتي دارند معمولاً به طور جداگانه سنجش مي شوند . هم علاقه و نگرش به دوست داشتن و نداشتن افراد اشاره مي كنند و هر دوبه رجهانهاي فرد درباره فعاليتها ، نهادهاي اجتماعي يا گروهها ارتباط دارند .
‏معروفترين وسيله اندازه گيري در اين دو زمينه پرسشنامه هاي علاقه و نگرش است .پرسشهاي علاقه جمله هايي درباره مشاغل و فعاليتهاي گوناگون را شامل مي شوند .
‏انواع ارزشيابي در آموزش و پرورش
‏ارزشيابي ملاكي و ارزشيابي هنجاري
‏ارزشيابي هاي پيشرفت تحصيلي را به دو دسته ملاكي و هنجاري تقسيم مي كنند . درارزشيابي ملاكي يا ملاك مرجع ، معيار يا ملاك ارزشيابي از پيش تعيين و عملكرد يادگيرنده درآزمون با توجه به آن ملاك سنجش مي شود . مثلاً اگر دانش آموزي با در داشت داشتن طول و قاعده و ارتفاع آن را درست محاسبه كند گفته مي شود كه به او هدف آموزشي مورد نظر را آموخته است . در اين ارزشيابي ملاك ارزشيابي نوعي ملاك مطلق از پيش تعين شده است كه دانش آموزان همه بايد به آن برسند .
‏كسب موفقيت در آزمونهاي ملاكي يا وابسته به ملاك مطلق مستلزم يادگيري تمام هدفهاي آموزشي در سطحي است كه معلم از پيش تعيين كرده است . براي مثال ملاك ارزشيابي دريك دوره آموزش ماشين نويسي ممكن است اينگونه بيان شود . بعد از ده هفته شركت دريك دوره آموزش ماشين نويسي . يادگيرنده بايد بتواند در هر دقيقه 50 كلمه را با حداكثر 5 اشتباه ماشين كند .اگريادگيرنده از عهده انجام اين كار برآيد گفته مي شود كه او به هدف آموزشي رسيده است .
‏ارزشيابي هنجاري يا هنجار مرجع و يا ارزشيابي مبتني بر ملاك سنجي ، برخلاف ارزشيابي ملاكي عملكرد در آزمون شونده رانه بايم ملاك مطلق از پيش تعيين شده بلكه با عملكرد آزمون شوندگان كه همان آزمون را گذرانده اند مي سنجد در اين ارزشيابي مي توان تعيين كرد كه پيشرفت يك دانش آموز نسبت به دانش آموزان ديگرچه وضعي دارد . چنانچه اگرنمره 15 يك دانش آموز از 90% نمره هاي ساير دانش آموزان بالاتر باشد نمره خوبي ارشيابي مي شود . اما اگر همين نمره درحد 10% آزمون شوندگان باشد نمره ضعيفي به حساب مي آيد .
‏يكي ازتفاوتهاي مهم آزمونهاي هنجاري وآزمونهاي ملاكي در توزيع فراواني نمرات حاصل از اجرايي آنها است . نمره آزمونهايي هنجاري به صورت توزيع طبيعي پراكنده مي شوند. در اين توزع اكثر نمرات حول و حوش ميانگين قرار دارند . و تعداد كمي از آنها بسيار بالاتر از ميانگين و به همان نسبت هم تعداد كمي از نمرات بسيار پايين تر ازميانگين قرار دارند ( شكل 3-1)
‏
‏ 13% 2% 14% 34% 34% 14% 2% 13%
‏ شكل 1-1 توزيع فراواني نمرات آزمونهاي هنجاري ( توزيع هنجار )
‏برخلاف نمرات آزمونهاي هنجاري توزيع فراواني نمرات آزمونهاي ملاكي يك منحني بهنجار نمي سازد بلكه توزيع نمرات داراي كجي منفي است شكل (4-1) كه نشانه بالا بودن نمره همه دانش آموزان است كه نشان مي دهد اكثر يك بزرگي ازآنان به اكثريت هدفهاي آموزشي مورد نظر ملاك مطلق رسيده اند.
 
‏ شكل 2-1 توزيع فراواني نمرات آزمونهاي ملاكي ( توزيع كجي منفي)
‏ ارزشيابي تكويني ، تشخيصي ، تراكمي
‏هدف ارزشيابي تكويني آگاهي يافتن از نحوه يادگيري دانش آموزان براي تعيين نقاط قوت و ضعف يادگيري آنان و نيز تشخيص مشكلات روش آموزش معلم در رابطه با هدفهاي آموزشي معيني و مشخصي است. اين ارزشيابي در طول دوره آموزشي ، يعني زماني كه فعاليت آموزشي معلم در جريان است و يادگيري دانش آموزان درحال تكوين يا شكل گيري است انجام مي شود.
‏در ارزشيابي تكويني در پايان هرواحد درسي ، يك آزمون دقيق و مختص كه حاوي هدفهاي آموزشي آن واحد است اجرا مي شود. و نشان مي دهد كه دانش آموزان كدام هدف آموزشي را ياد گرفتند وكدام هدف را به بخوبي متوجه نشوند.
‏در ارزشيابي تكويني آزمونهاي كه مورد استفاده قرارمي گيرندمختصرند و به يك موضوع معيني وبا يك يا چند هدف دقيق آموزشي منحصر مي شوند .براي مثال معلمي كه در يكي از كلاسهاي دبستان موضوع جمع اعداد دو رقمي را درس مي دهد وهدف آموزشي خود را اينگونه بيان مي كند كه دردانش آموزان بايد بتوانند هر دو عدددو رقمي را كه به آنان داده مي شود درست باهم جمع كنند آزمون شامل تعدادي اعدا دورقمي خواهد بود كه به دانش آموزان مي دهد تا با هم جمع كند مانند: ‏ 50 17 90 15 61
‏ 20+ 14+ 11+ 17+ 12+
‏ارزشيابي تشخيصي :
‏يكي از انواع ارزشيابي ملاكي است كه شبيه ارزشيابي تكويني است علت نام گذاري آن اين است كه اين ارزشيابي باهدف تشخيص مشكلات دانش آموزان دريك موضوع درسي به كار مي رود.
‏اين ارزشيابي علاوه بر تشخيص دادن مشكلات يادگيري دانش آموزان بايد بتواند روشهاي مناسب رفع مشكلات را نيز به معلمان نشان دهد . گفتن اينكه يك دانش آموز بخصوص در آزمون درس رياضي ضعيف است مشكل گشا نيست بلكه معلم نيز با زمينه هاي ضعف تدريسي خود نيز آشنا مي شود. مانند ناتواني او در درك واژگان جمع با انتقال .
‏ارزشيابي تراكمي : در ارزشيابي تراكمي تمامي آموخته هاي دانش آموزان در طول يك دوره آموزشي تعيين مي شوند و هدف آن نمره دادن به دانش آموزان و قضات درباره اثربخشي كار معلم و برنامه درسي ،يا مقايسه برنامه هاي مختلف درسي با يكديگر است .از آنجا به اين نوع ارزشيابي تراكمي گويند كه به وسيله آن مي توان يادگيريهاي تراكم دانش آموزان را در طول يك دوره آموزش اندازه گيري كرد .